موقعيت جغرافيايي
استان فارس با 133 هزار كيلومتر مربع وسعت در جنوب استان اصفهان قرار دارد. آباده، استهبان، اقليد، بوانات، جهرم، داراب، سپيدان، شيراز، فسا، فيروز آباد، كازرون، لار، لامرد، مرودشت، ممسني، نيريز شهرستانهاي استان فارس هستند و شهر زيباي شيراز مركز آن مي‌باشد.
كوههاي زاگرس با جهت شمال غربي - جنوب شرقي، استان فارس را به دو ناحيه مشخص طبيعي شامل‌ناحيه شمال - شمال غربي و ناحيه جنوب - جنوب شرقي تقسيم كرده است. ارتفاعات ناحيه شمالي ازكوههاي سميرم شروع و در جهت شمال غربي امتداد مي‌يابد. ارتفاعات ناحيه جنوبي كوههاي اطراف شيراز وكوههاي مهارلو، خرمن و تودج را در بر مي‌گيرد. ارتفاعات غربي در امتداد ارتفاعات كهگيلويه تا كوههاي‌ممسني و ارتفاعات جنوبي مشتمل بر كوههاي داراب و ارتفاعات تنگستان مي‌باشد.
جمعیت استان
استان فارس در سال 1375 حدود 3817 هزار نفر جمعيت داشته است كه 7/56 درصد آن شهر نشين، 9/41درصد روستانشين و 4/1 درصد غير ساكن و عشاير بوده است.
تاريخ و فرهنگ
استان فارس از قديمي‌ترين مراكز تمدن بشري محسوب مي‌شود و قرن‌ها مركز حكومت شاهنشاهي‌ايران بوده است. قبل از اسلام دو سردار بزرگ ايراني از اين منطقه برخاسته و هر يك سلسله بزرگي بنام‌هخامنشي (كورش) و ساساني (اردشير بابكان) تشكيل داده‌اند. بعد از انقراض سلسله هخامنشي كه نزديك به219 سال در ايران پادشاهي كرده‌اند. اسكندر مقدوني سلسله سلوكيه را در سال 311 قبل از ميلاد در ايران‌تاسيس و شهرهايي در ناحيه پارس (فارس) بنا نهاد. در عين حال در قسمت مركزي پارس در ناحيه استخر قدرت‌هاي محلي با نام‌هاي ايراني روي كار آمدند كه از سال 250 قبل از ميلاد به بعد بر روي سكه‌هاي آنهانوشته‌هايي به خط پهلوي و چهره‌هاي ايراني و آتشدان ديده مي‌شود. معذالك ناحيه پارس تا زمان آشيوخوس‌چهارم جزو امپراطوري سلوكي بوده است. بعد از اينكه پارتيان ايالت مركزي دولت سلوكي را فتح كردند. پارس‌استقلال يافت. مسلمانان نخستين بار در دوره خلافت عمر اقدام به تسخير فارس نمودند. در 17 ه.ق يكي ازسرداران علاء ابن حضرمي، حاكم بحرين، از حاكم ايراني فارس شكست خورد. عليرغم مقاومت ايرانيان در مقابل مهاجمين مسلمان، عاقبت شهرهاي استخر، توج، فسا و شيراز به تصرف مسلمانان در آمد. امّا به رغم‌شورشهاي متعدد آخر الامر تسليم اسلام شدند. وسعت قلمرو فارس در زمان خلفا بيش از پيش افزايش يافت يزد و نواحي ديگر مجاور كوير نيز به استخر ملحق گرديد.
در زمان ضعف قدرت خلافت در قرن 3 ه.ق فارس به تصرف يعقوب ليث، مؤسس سلسله صفاريان درآمدو شيراز پايتخت صفاريان شد. و برادرش مسجد جامع بزرگي در اين شهر بنا نهاد. پس از آن فارس به تصرف آل‌بويه در آمد. پس از آل بويه، سلجوقيان بر فارس مسلط شدند. در زمان ضعف سلاجقه، سنقر ابن مودود سلسله اتابكان فارس را تأسيس كرد و تا سال 543 ه.ق اين سلسله بر فارس فرمانروايي يافت و پس از چندي فارس به‌دست امراي مغول افتاد.
در سال 754 ه.ق سلسله آل مظفر، فارس را تصرف كرد و تا سال 895 ه. ق بر فارس فرمانروايي كرد. درسال 959 ه.ق فارس به تصرف شاه اسماعيل صفوي درآمد. در زمان وي و جانشينانش، فارس و مركز آن شيراز آبادي و رونق يافت. در جنگ بين افاغنه و نادر شاه، شيراز و بسياري از نقاط ديگر فارس رو به ويراني فراوان‌نهاد. در زمان فرمانروايي كريم خان زند، صلح و آباداني به فارس بازگشت. از زمان قاجاريه به بعد به جز شورش‌سران قشقايي واقعه مهمّي روي نداده است. در زمان سلسله پهلوي در فارس اقدامات مهّمي در جهت آباداني‌رونق فارس و شيراز صورت گرفت. در عصرهاي بعد از انقلاب 1357، شهرهاي استان فارس رو به آباداني وتوسعه نهادند و شهر شيراز توسعه فراوان يافت.
بر بستر همين پيشينه تاريخي است كه امروزه آثار متعدد و متنوع تاريخي و باستاني در استان به جا مانده‌است. هر يك از اين آثار داراي ارزش‌هاي جهاني و گوياي تاريخ پر فراز و نشيب اين خطه مي‌باشند.
استان فارس به علت موقعيت جغرافيايي و نزديكي به خليج فارس از دير باز اقامتگاه اقوام گوناگون از جمله آريايي، سامي و ترك بوده است كه تحت تاثير و نفوذ فرهنگ ايراني در آمده‌اند. با وجود اين، ايلات و عشايرمنطقه كه شامل ايلات قشقايي، ممسني، خمسه و كهگيلويه مي‌باشند، هنوز بخش عمده‌اي از فرهنگ بومي‌خود را حفظ كرده‌اند و عامل موثر ديگري در جذب ايرانگردان مي‌باشند. اشاره مختصر به قدمت تاريخي وديدني‌هاي شهرستانهاي استان سيماي تاريخي و امكانات ايرانگردي آنرا بيش از پيش روشن مي‌سازد.
آب و هوا
در استان فارس سه ناحيه مشخص آب و هوايي وجود دارد. اول، ناحيه كوهستاني شمال و شمال‌غرب كه زمستان‌هاي سرد معتدل و پوشش گياهي مناسبي دارد. دوم ناحيه مركزي كه در زمستان‌ها آب و هواي‌نسبتاً معتدل توأم با بارندگي و در تابستان‌ها هوايي گرم و خشك دارد. سوم ناحيه جنوب و جنوب شرقي كه به‌علت كاهش ارتفاع و عرض جغرافيايي و نحوه استقرار كوهها ميزان بارندگي آن در فصل زمستان نسبت به دو فصل بهار و پائيز كمتر است و هواي آن نيز در زمستان‌ها معتدل و در تابستان‌ها بسيار گرم است. متوسط حرارت شهر شيراز 8/16 درجه و حداكثر و حداقل مطلق دماي آن به ترتيب 2/29 و 7/4 درجه سانتي گراد است. |
