موقعيت جغرافيايي

استان‌ خوزستان‌ با مساحتي‌ بالغ‌ بر 64664 كيلومتر مربع‌ در جنوب‌ غربي‌ ايران‌ واقع‌ شده‌ است‌.براساس‌ آخرين‌ تقسيمات‌ كشوري‌ در سال‌ 1375، شهرستان‌هاي‌ استان‌ خوزستان‌ عبارتند از: آبادان‌، انديمشك‌،اهواز، ايذه‌، باغملك‌، بندر ماهشهر، بهبهان‌، خرمشهر، دزفول‌، دشت‌ آزادگان‌، رامهرمز، شادگان‌، شوش‌، شوشترو مسجد سليمان‌. استان‌ خوزستان‌ از نظر ناهمواري‌ها به‌ دو قسمت‌ جلگه‌اي‌ و كوهستاني‌ تقسيم‌ مي‌شود. ناحيه‌ جلگه‌اي‌خوزستان‌ در قسمت‌ جنوب‌ و غرب‌ استان‌ از آبرفتهاي‌ رودهاي‌ كارون‌، كرخه‌ و جراحي‌ تشكيل‌ شده‌ است‌. ناحيه‌كوهستاني‌ خوزستان‌ در قسمت‌ شمال‌ و شرق‌ استان‌ واقع‌ شده‌ و جزء بخش‌ جنوبي‌ رشته‌ كوه‌ زاگرس‌ مي‌باشد


جمهیت استان

استان‌ خوزستان‌ در سال‌ 1375، حدود 3746700 نفر جمعيّت‌ داشت‌ كه‌ از اين‌ تعداد52/62 درصد در نقاط‌ شهري‌ و 51/36 درصد در نقاط‌ روستايي‌ سكونت‌ داشته‌اند .


تاريخ و فرهنگ،خوزستان

استان‌ خوزستان‌ يكي‌ از كهن‌ترين‌ كانون‌هاي‌ تمدن‌ بشري‌ است‌. كه‌ قدمت‌ آن‌ در شوش‌ به‌ 6000سال‌ پيش‌ مي‌رسد. در هزاره‌ چهارم‌ قبل‌ از ميلاد دولت‌ مقتدر عيلام‌ در شوش‌ پايه‌ گذاري‌ شد و در هزاره‌ اوّل‌پيش‌ از ميلاد، توسط‌ آشوريان‌ منقرض‌ گرديد
در سال‌ 640 ق‌ . م‌ شوش‌ به‌ دست‌ آشوري‌ها تسخير و به‌ دو بخش‌ تقسيم‌ شد. قسمت‌ شمالي‌ يعني‌ "انزان‌"به‌ دست‌ پارس‌ها افتاد كه‌ از مدّت‌ها پيش‌ در اين‌ ناحيه‌ مسكن‌ گزيده‌ بودند و قسمت‌ جنوبي‌ آن‌ به‌ تصرف‌ آشوردرآمد. در سال‌ 538 ق‌ . م‌ كوروش‌ هخامنشي‌ به‌ بابل‌ لشكر كشيد و سرزمين‌ عيلام‌ را تصرف‌ كرد و شهر شوش‌ رابه‌ عنوان‌ يكي‌ از پايتخت‌هاي‌ هخامنشي‌ برگزيد. داريوش‌ در سال‌ 521 ق‌. م‌ شوش‌ را مورد توجه‌ قرار داد و در آن‌كاخ‌ باشكوهي‌ به‌ نام‌ "هديش‌" احداث‌ كرد.با حمله‌ اسكندر دوران‌ اوج‌ و شكوه‌ سلطنت‌ خيره‌ كننده‌ هخامنشيان‌ به‌پايان‌ رسيد. پس‌ از اسكندر دولت‌ سلوكي‌ به‌ قدرت‌ رسيد. در سال‌ 187 قبل‌ از ميلاد در اثر ضعف‌ دولت‌ سلوكي‌،پارس‌ و خوزستان‌ متحد شد و از دولت‌ سلوكي‌ جدا شدند
مهرداد اوّل‌ اشكاني‌ (164 - 140 ق‌ . م‌) شاه‌ سلوكي‌را در جنگي‌ شكست‌ داد و شخصي‌ از خاندان‌ اشكاني‌ را به‌ حكومت‌ خوزستان‌ منصوب‌ كرد. با قدرت‌ گرفتن‌ساسانيان‌ اين‌ ناحيه‌ به‌ صورت‌ خيره‌ كننده‌اي‌ رو به‌ عمران‌ و آبادي‌ گذاشت‌. حكومت‌ ساساني‌ بناهاي‌ زيادي‌ دراهواز، شوشتر و شمال‌ انديمشك‌ ايجاد كرد. پس‌ از شكست‌ ايران‌ بدست‌ عرب‌هاي‌ مسلمان‌ حكومت‌ خوزستان‌به‌ دست‌ خلفاي‌ اموي‌ و عباسيان‌ افتاد. در اواسط‌ سده‌ سوم‌ ه . ق‌ دولت‌ عباسيان‌ رو به‌ انحطاط‌ گذاشت‌. يعقوب‌ليث‌ از سيستان‌ علم‌ استقلال‌ برافراشت‌ و سرانجام‌ در شوش‌ و شوشتر استقرار يافت‌. در سال‌ 326 ه . ق‌معزالدوله‌ ديلمي‌ كرمان‌ و خوزستان‌ را تصرف‌ كرد. از سال‌ 443 ه . ق‌ تا سال‌ 845 ه . ق‌ به‌ ترتيب‌خوارزمشاهيان‌، خاندان‌ شلمه‌ افشار، اتابكان‌ فارس‌، آل‌ مظفر، آل‌ جلاير، تيموريان‌ بر تمام‌ يا قسمتي‌ ازخوزستان‌ حكومت‌ كردند
در سال‌ 845 ه . ق‌ جنبش‌ مذهبي‌ مشعشعيان‌ در اين‌ نواحي‌ شكل‌ گرفت‌. پادشاهان ‌صفوي‌ چندين‌ بار براي‌ سركوب‌ مشعشعيان‌ و افشار لشكر كشيدند. نادر شاه‌ افشار در سال‌ 1142 ه . ق‌ روانه‌خوزستان‌ شد. پس‌ از درگذشت‌ كريم‌خان‌ زند خوزستان‌ دچار هرج‌ و مرج‌ شد. در زمان‌ فتحعلي‌ شاه‌ قاجارخوزستان‌ به‌ دو بخش‌ تقسيم‌ شد
پس‌ از جنگ‌ ايران‌ و انگليس‌ در سال‌ 1273 ه . ق‌ تا چهل‌ سال‌ خوزستان‌ آرام‌ بود. در اين‌ زمان‌ عشاير عرب‌به‌ چند بخش‌ تقسيم‌ شده‌ و هر بخش‌ شيخي‌ جداگانه‌ داشت‌. طي‌ 80 سال‌ گذشته‌ استان‌ خوزستان‌ - غير ازدوران‌ جنگ‌ تحميلي‌ عراق‌ بر ايران‌ - همواره‌ توسعه‌ يافته‌ و امروزه‌ يكي‌ از نواحي‌ استراتژيك‌ ايران‌ به‌ حساب‌مي‌آيد.


آب و هوا

استان‌ خوزستان‌ در مناطق‌ كوهستاني‌ و مرتفع‌ تابستان‌هاي‌ معتدل‌ و زمستان‌هاي‌ سرد و در نواحي‌كوهپايه‌اي‌ آب‌ و هواي‌ نيمه‌ بياباني‌ دارد. در نواحي‌ پست‌ و جلگه‌اي‌ به‌ طرف‌ جنوب‌ و جنوب‌ شرقي‌خصوصيات‌ آب‌ و هوا از نيمه‌ بياباني‌ به‌ بياباني‌ كناره‌اي‌ تبديل‌ مي‌شود. زمستان‌هاي‌ اين‌ ناحيه‌، كوتاه‌ و معتدل‌ وتابستان‌هاي‌ آن‌ طولاني‌ و گرم‌ است‌
خوزستان‌ تحت‌ تأثير سه‌ نوع‌ باد قرار دارد: اوّل‌، جريان‌ سرد نواحي‌ كوهستاني‌ كه‌ در زمستان‌ به‌ طرف‌ خليج‌فارس‌ مي‌وزد و هواي‌ سردي‌ را همراه‌ مي‌آورد. دوّم‌، بادهاي‌ ساحلي‌ كه‌ گاهگاهي‌ در تابستان‌ از طرف‌ خليج‌ فارس‌همراه‌ با رطوبت‌ زياد و گرما به‌ سوي‌ جلگه‌ها مي‌وزد و به‌ باد شرجي‌ معروف‌ است‌. سوم‌، بادي‌ است‌ كه‌ از طرف‌عربستان‌ به‌ نام‌ "سموم‌" مي‌وزد و هميشه‌ مقداري‌ غبار خاك‌ و شن‌ همراه‌ دارد و هنگام‌ عبور از روي‌ خليج‌ فارس‌رطوبت‌ زيادي‌ را در خود ذخيره‌ مي‌كند.

سوغاتي ها و صنايع دستي

صنايع‌ دستي‌ استان‌ خوزستان‌ خاصه‌ منسوجات‌ و صنعت‌ حرير بافي‌ در گذشته‌ معروف‌ بود.المقدسي‌ جغرافيدان‌ عرب‌ از منسوجات‌ شهر ياد كرده‌ است‌. عباي‌ نازك‌ و ضخيم‌ شوشتر و اطراف‌ آن‌ مشهوراست‌. در شادگان‌ نيز عبابافي‌ رواج‌ دارد. در خوزستان‌ بافت‌ مقنعه‌ و بافت‌ "چَفيه‌" رواج‌ دارد. همچنين‌ در شوشترملحفه‌ (ملافه‌) و در دزفول‌ لنگ‌ بافته‌ مي‌شود. جاجيم‌ بافي‌ در شادگان‌ رايج‌ است‌. ساير صنايع‌ دستي‌ استان‌خوزستان‌ عبارتند از: قاليبافي‌، قلابدوزي‌، جاجيم‌ و گليم‌، حصير و بوريا، چادر شب‌، ورشو سازي‌، چوقابافي‌ و گبه‌بافي‌ كه‌ بيشتر توسط‌ عشاير بختياري‌ و عرب‌ بافته‌ مي‌شوند .